De vrijheid om te ontsnappen aan de consumptiemaatschappij? (2023)

Niet voor het eerst lees ik in de krant over de worstelingen van jonge mensen met hun kinderwens. Tenzij je denkt dat je kind dé geboren leider zal worden die homo sapiens terug in harmonie met de natuur zal brengen, doe je er planeet A geen cadeau mee. En in welke wereld zullen je nakomelingen leven? Heel herkenbaar. Als ik 18 jaar jonger zou zijn geweest, hadden ze mij ook kunnen interviewen. Maar ik pleit schuldig.

Het minimum dat we kunnen doen, is dus onze kinderen zo klimaatbewust mogelijk opvoeden. Dat lijkt redelijk te lukken. Zo moest ik onlangs in een telecomwinkel verbergen dat ik fier was op de tiener naast mij omdat ik zag dat ze haar frustratie en woede ook moest verbergen. Ze had juist te horen gekregen dat ze me eens heel lief in de ogen moest kijken om een nieuwe smartphone te krijgen. Want, zo luidde het vonnis van de verkoper, het prehistorische model - 3,5 jaar oud!? - waar ze mee rondliep was echt wel aan vervanging toe. 

Toen ik iets mompelde over de consumptiemaatschappij somde hij begripvol een paar alternatieven op zoals het aankopen van een tweedehands smartphone van mensen die zich jaarlijks een nieuw toestel aanschaffen. Dat was echt de hoopvolle boodschap die we nodig hadden.

Aanleiding voor ons bezoek aan de winkel was dat er nog wel geheugen vrij was op de geheugenkaart van het toestel, maar om redenen die ons kleine technische verstand te boven gaan, kan dit geheugen niet worden gebruikt om de verplichte update van whatsapp (met nieuwe stickers en extra emoji’s die we echt al altijd hebben gemist) uit te voeren. We wilden ons ervan vergewissen dat we niets over het hoofd hadden gezien. Spijtig genoeg was dat niet het geval. 

Terug op straat vloeide de frustratie naar buiten in combinatie met een vastberadenheid om de levensduur van de smartphone zo lang mogelijk te rekken.

Waarom aanvaarden wij dat commerciële bedrijven bepalen wat wij moeten willen, wanneer wij moeten consumeren, zelfs als we heel bewust willen consuminderen en perfect tevreden zijn met de huidige toestand? Meer dan ooit hebben we een sterk duurzaam beleid nodig om ons, en vooral onze nakomelingen, terug hoop te geven. En om onze vrijheid terug te winnen. Het soort vrijheid dat we lang geleden hebben verloren, toen mannen in maatpak hebben beslist dat de consumptiemolen permanent moet blijven draaien, en bovendien steeds sneller.